ابراز وجود و جراتمندی

(چگونه حق خود را درخواست کنیم و هم چنین خواسته های غیرمعقول را رد کنیم)

ما در طی روز با اتفاقات و آدمهای مختلفی در محیط کار، همسایگی یا حتی در بین دوستانمان و اعضای خانواده روبرو می شویم، که لحظه به لحظه نیاز داریم تصمیم بگیریم آیا رک و راست از حقوق مون دفاع کنیم یا در رودربایستی گیر کینم و بعد حرص بخوریم که من دوست نداشتم اینکار رو بکنم یا این وسیله رو بدم چرا موافقت کردم. مثلا دوستتون از شما یک لباس برای مهمانی می خواهد که شما دوست ندارید بدید ولی به دلیل خجالت کشیدن این کار رو می کنید. یا اینکه یکی از فامیل ها از شما می خواهد که در بانک ضامن او بشوید در حالیکه قلبا راضی نیستید ولی بخاطر اصرار او راضی می شوید هر چند می دانید که در دردسر خواهید افتاد. یا از کسی طلبی دارید ولی روتون نمیشه از او در خواست کنید و هزاران مثال دیگر. همه این موقعیتها نیازمند مهارت ابراز وجود هستند که حقتون رو بخواهید یا وقتی مایل به دادن وسیله یا امکاناتی و یا انجام کاری نیستید راحت جواب رد بدهید. ابراز وجود یک مهارت است پس مثل هر مهارت دیگری می‌توان آن را یادگرفت. اول کار ممکن است کار سختی به¬نظر برسد ولی هرچه بیش‌تر تمرین شود، مهارت فرد نیز بیش‌تر خواهد شد

. مراحل ابراز وجود: قدم به قدم این مراحل زیر را برای جرات مندی انجام دهید:
– شناخت حقوق شخصی(ما چه حقوقی داریم؟): حق با ما با احترام رفتارشدن، بیان عقاید و احساسات خود، داشتن اولویت‌های خود و رد کردن تقاضاها و پیشنهادهای دیگران بدون احساس گناه. این قسمت باعث میشه تا از لحاظ ذهنی برای دفاع از حق خود آمادگی قوی داشته باشید.

– شناخت احساسات، نیازها و خواسته‌های خود(تا سلیقه خودتون را ندانید نمی دانید از چه چیزی باید دفاع کنید)
– تعیین زمان و مکان مناسب برای صحبت در مورد موضوع مورد نظر
– بیان افکار و عقاید، احساسات و نیازها- این قسمت مهم‌ترین مرحله ابراز وجود است که باید با توجه به اصول و قواعد زیر انجام شود:
• توصیف افکار، احساسات و نیازها با ضمیر “من”- چنین جملاتی حاکی از اعتماد به‌نفس ماست. من دوست ندارم کسی لباسم را استفاده کند.
• استفاده از جملات مستقیم و محترمانه- برای دفاع از حق خود یا رد خواسته های غیر معقول جملات محترمانه و بدون توهین بکار ببرید.
• در مواردی که ارتباط صمیمانه‌ای با طرف مقابل وجود دارد فرد باید به او نشان دهد که متوجه احساسات او نیز هست. برای این منظور، انجام کارهای زیر مفید است:
 توضیح کوتاه در مورد ضرورت ابراز وجود (به این دلیل نمی تونم این کار رو انجام بدم)
 همدلی با طرف مقابل و بیان آن (می دونم بهش نیاز داری ولی…)
 معذرت¬خواهی به¬خاطر ناراحت شدن او- ولی نه برای اینکه حرف خود را زدید- معذرت‌خواهی کوتاهی کنید مثلا “متاسفم که ناراحت شدی ولی من معمولا جزوه ام را به کسی نمی دهم”.

• استفاده از زبان بدن قاطعانه مانند قاطعیت و محکم بودن لحن صدا، تماس چشمی، حالت چهره قاطع و در عین حال آرام و وضعیت بدنی محکم. اگر محکم نباشید طرف مقابل متوجه میشه که شما دو دل هستید و شروع به اصرار میکنه.

۴٫ پرسیدن نظر طرف مقابل– وقتی فرد احساسات و خواسته خود را بیان کرد باید از طرف مقابل هم بخواهید تا نظر خود را بیان کند.
۵٫ تشکر کردن و یا تلاش برای پیدا کردن راه حلی که برای هر دو طرف قابل قبول باشد- اگر طرف مقابل تقاضای فرد را قبول کرد باید از او تشکر شود. ولی اگر تقاضای وی ممکن است به‌نحوی طرف مقابل را دچار مشکل کند باید دو طرف سعی کنند راه‌حلی را پیدا کنند که برای هر دو راضی‌کننده باشد.

نویسنده: خانم دکتر ستاره جهانی